بیانیه الجزایر؛ توافق دیگری که آمریکایی‌ها از آن خارج شدند

به گزارش راهبرد معاصر؛ رهبر انقلاب صبح امروز در دیدار با بسیجیان در واکنش به صحبت‌های برخی افراد مبنی بر اینکه راه حل پایان دادن به اغتشاشات، حل مشکلات با آمریکاست، به بدعهدی آمریکا در بیانیه الجزایر که در سال 1359 بین ایران و آن دولت منعقد اشاره کرد.

در ادامه نگاهی گذرا به آن بیانیه که توافقی بین ایران و آمریکا بود و اولین توافق پس از پیروزی انقلاب اسلامی با آمریکا به حساب می‌آید، خواهیم کرد:

13 آبان 59 سفارت آمریکا در ایران به تسخیر دانشجویان پیرو خط امام درآمد و بیش از 50 کارمند آن سفارتخانه بازداشت شدند. دلیل اقدام دانشجویان، پناه دادن آمریکایی‌ها به شاه و مداخله آن‌ها در امور ایران بود.

امام خمینی (ره) بعد از چهار ماه برای حل و فصل اختلافات مدیریت موضوع را به مجلس واگذار کرد. بنابراین تیمی به ریاست «بهزاد نبوی» که این روزها از افراد برجسته جبهه اصلاحات به حساب می‌آید، قراردادی با نمایندگان دولت آمریکا در کشور الجزایر امضا کردند.

ایران متعهد به آزادی گروگان‌ها شد و آمریکا متعهد شد در امور داخلی ایران دخالت نکند، تحریم‌ها را لغو کند و پول‌های بلوکه شده ایران را برگرداند.

اصولی که طبق بیانیه الجزایر دولت آمریکا باید به آن عمل می‌کرد، این‌ها بودند:
1. تعهد حتی‌المقدور ایالات متحده به بازگرداندن وضعیت دارایی‌های ایران به دوره‌ی قبل از 14 نوامبر 79 (23 آبان 58) که تاریخ صدور دستور انسداد سرمایه‌های ایران از طرف رئیس‌جمهور وقت آمریکا بود.
2. لغو کلیه‌ی تحریم‌های تجاری علیه ایران
3. استرداد دارایی‌های ایران در آمریکا
4. استرداد دارایی‌های شاه ایران
5. تعهد به عدم مداخله در امور داخلی ایران
6. پس گرفتن کلیه‌ی دعاوی مطروحه‌ی آمریکا در دادگاه‌های بین‌المللی علیه ایران.

ایران گروگان‌ها را آزاد کرد، اما آمریکا در موارد متعدد، سایر اصول اساسی بیانیه،‌‌ مانند تعهد به عدم مداخله در امور ایران را زیر پا نهاد و ایران ناگزیر از تقدیم دادخواست به دیوان داوری برای پایان دادن به این مداخلات شد.

آمریکا تحریم‌‌های تجاری را که به موجب بیانیه‌‌ها ملغی اعلام کرده بود، در سال‌‌های جنگ تحمیلی و پس از پایان آن، به انواع و روش‌‌های دیگر برقرار نمود. این در حالی است که تعهدات مذکور در بیانیه‌‌های الجزایر، محدود به زمانی خاصی نبود.

مطالبات مالی نیز شامل مطالبات کالای نظامی، مطالبات نقدی، اموال محمدرضاشاه و... می‌شد که در مجموع حدود 13.5 میلیارد دلار بود و قرار شد در سه نوبت به ایران پرداخت شود. با پایان گرفتن ماجرای گروگان‌گیری، بسیاری از تحریم‌های تجاری و نفتی بین‌المللی علیه ایران رفع شدند و آمریکا در دو نوبت حدود 10 میلیارد دلار از دارایی‌های ایران را پرداخت کرد، اما از پرداخت نوبت سوم سر باز زد.

اموال شاه نیز تاکنون به‌طور کامل پرداخته نشده است و همچنان حدود 2.5 تا 3 میلیارد دلار از وجوه نقد و طلای ایران، سرنوشتی نامشخص دارد. همچنین مبالغ زیادی از داشته‌‌های ایران در آمریکا برای پرداخت قروض به نهادهای آمریکایی در آمریکا بلوکه شد و به مردم، سازمان‌‌ها و مؤسسات آن کشور پرداخت شد./ تسنیم